Norsken paa Seminari. - Ivar Aasen-tunet

Fraa Stord Seminar fortel ein Mann i Demokraten, at Skulestyraren hev negtat Maalsaki Lov til aa koma inn paa Samtalemøti aat Seminaristarne.

Kann det vera mogelegt, at slikt er sant?

Seminari, som skulde kjenna som si Pligt aa gjera Gutarne duglege til aa undervisa paa Norsk, skulde daa inkje dei fyrst og fremst vilja gjera alt som kunde kveikja Kjærleiken til norsk Maal og Samhugen med Maalsaki?

Er det daa mogelegt, at Vestlandet hev fenget ein Seminarstyrar, som so reint misforstend si Pligt og Uppgaave, at han arbeider tvert imot?

Kanskje ein Seminarstyrar snarare held det for si Pligt aa arbeida paa aa tyna det norske Maalet hjaa Gutarne?

Han vil kanskje segja, at som samvitsfull kongel. norsk Embættesmann er han nøyddtil aa vera med i eit sodant Rothoggararbeid, med di han held seg til Reglementet av 31te Juli 1869, som legg det paa honom aa fuska burt og stela Norsken hjaa Gutarne og gjeva dei att Dansk.

Reglementet segjer, at Læraren ogsaa skylder at tage fornuftigt Hensyn til Elevens tilvante Sprog ^_Naar det, som ikke saa sjelden hænder, at Gutter fra Fjeld- og Fjordbygder have vanskeligt for at udtrykke sig i Bogsproget, bør de opmuntres til at tale, som det falder dem naturligt, paa samme Tid som det er Lærerens Pligt at føre dem ind i og lære dem at bruge baade i Skrift og Tale det almindelige Bogsprog.

Fyrst liksom sleppa etter med ei Haand for aa takaso mykje meir med den andre. Det var nok Meiningi, at Seminari skulde vera ein god Reidskap i det planlagde Øydeleggingsverket av Maalet vaart, som det var so fullt i Samhøve med, naar det slapp ut or Skuledirektør Bonnevie, at Læraranne i Folkeskulen skulde læra Skuleborni sine ogso aa talaDansk.

Etter den Tid hev det vortet Systemforandring med Umsyn paa Maalet i Skulen, Stortinget gjorde det fyrste Tiltaket, og den gamle Regjeringi maatte ogso gjeva upp sine Tankar um aa tyna Norsken, og slaa inn paa ein annan Veg, stella seg som Tenar for Folkets Krav; Instruksen av 14de Mai 1878, som segjer at Norsk skal vera Undervisningsmaalet, var det fyrste Stiget paa den nye Vegjen, og dermed var det innført ein ny Synsmaate, som naturleg maatte inkje berre gjenomførast i Folkeskulen, men ogso verka til ein annan Framgangsmaate ved Utdaningi av Lærararne, som for aa verta dugelege til aa fullnøgja dei nye Krav, no ogso laut lærast upp paa ein Maate, som i det minste inkje gjorde dei uskikka til deira Kall.

Men skulde Instruksen um Maaltyningi ved Seminari endaa standa ved Kraft, so vart den seinare Orderen, um at Norsk skal vera Maalet i Folkeskulen, utan nokor Meining.

Daa det er denne siste, som det no er Meining med, maa Seminari retta seg deretter, og halda Tilsetningi um aa tyna Norsken for aa vera attrad og sett ute av Kraft.

Dette maa kvar Seminarlærar skyna, som daa hev Viljen til aa skyna, og dei som er samvitsfulle og arbeider for Skulens Bate, vil retta seg etter det og ved alle Midlar kveikja og næra Kjærleiken til Norsken.

Er det endaa nokon Seminarlærar, som vil stela hell fuske burt Talemaalet aat Gutarne, so fær dei klaga til Kyrkjedepartementet, so fær dei nok sin Rett.